พระฝาง (พระพุทธรูป)

พระฝาง (พระพุทธรูป)

ปาง

ปางมารวิชัย ทรงเครื่องกษัตริย์

ลักษณะ

พระฝาง เป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ทรงเครื่องอย่างจักรพรรดิราช ศิลปะสมัยอยุธยาวัสดุสัมฤทธิ์ลงรักปิดทอง หน้าตักกว้าง 1 ศอก 1 คืบเศษ (31 นิ้ว) พระพุทธรูปองค์นี้สันนิษฐานว่าสร้างโดยเจ้าพระฝาง ในสมัยที่เป็นสังฆราชาเมืองฝาง และเคยเป็นพระประธานในอุโบสถวัดพระฝางสวางคบุรีมุนีนาถ จนในปี พ.ศ. 2444 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) โปรดให้อัญเชิญองค์พระฝางมาประดิษฐานที่มุขเด็จ พระวิหารสมเด็จ ส.ผ. วัดเบญจมบพิตรฯ กรุงเทพมหานคร จนถึงปัจจุบัน

ประวัติ

พระฝาง

สร้างขึ้นในรัชสมัยพระเจ้าอยู่หัวบรมโกศแห่งกรุงศรีอยุธยา ประมาณ พ.ศ. 2280 มีพุทธลักษณะที่งดงาม เป็นพระพุทธรูปที่สำคัญของแผ่นดินไทยอีกองค์หนึ่ง สันนิษฐานว่าผู้สร้างคือพระพากุลเถระ พระสังฆราชแห่งเมืองฝาง (เจ้าพระฝาง) ซึ่งเป็นเจ้าอาวาสวัดพระฝางในขณะนั้น เดิมพระฝางเป็นพระพุทธรูปประธานในพระอุโบสถวัดพระฝางหรือวัดสว่างคบุรีมุนีนาถ

พ.ศ. 2313 สมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช ยกทัพหลวงมาตีชุมนุมพระฝางได้ และโปรดเกล้าฯ ให้รับละครขึ้นมาสมโภช ที่วัดพระฝางถึง 7 วัน เท่ากันกับการสมโภชพระพุทธชินราช พระพุทธชินสีห์ ซึ่งนับว่าเป็นพระพุทธรูปสำคัญคู่บ้านคู่เมืองไทยองค์หนึ่งในรัชสมัยของ สมเด็จพระปิยมหาราช (รัชกาลที่5) ได้โปรดเกล้าฯ ให้อัญเชิญพระฝางไปประดิษฐานที่วัดเบญจมบพิตรดุสิตวนารามจนถึงปัจจุบัน

 

อัญเชิญพระฝางไปยังวัดเบญจมบพิตร

ในปี พ.ศ. 2444 พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว (รัชกาลที่ 5) โปรดให้อัญเชิญองค์พระประธาน ที่เรียกกันว่า “พระฝาง” ลงมายังวัดเบญจมบพิตร กรุงเทพฯ โดยทิ้งฐานพระไว้ที่เดิม

พ.ศ. 2451 ปรากฏพระราชหัตถเลขา ถึงสมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ ความว่า “ให้จำลองรูปพระฝาง ได้สั่งให้ช่างรีบปั้นหุ่นถ่ายรูปไว้แล้ว ให้กระทรวงมหาดไทยคิดจัดพระฝางกลับคืนไปไว้ที่เมืองฝางตามเดิมให้ทันฤดูน้ำ นี้”

การตีความทางสัญญลักษณ์

ตีความสัญลักษณ์ “พระฝาง”

พระฝางเป็นพระพุทธรูปปางมารวิชัย ทรงเครื่องจักรพรรดิราช ศิลปะอยุธยา สร้างโดย “เจ้าพระฝาง” สังฆราชาเมืองฝาง จึงเป็นสัญลักษณ์ของ **อำนาจและบารมีทางพระศาสนาในท้องถิ่น** ที่เจริญรุ่งเรือง

การอัญเชิญมายังกรุงเทพฯ ในรัชกาลที่ 5 เพื่อประดิษฐาน ณ วัดเบญจมบพิตร สะท้อน นโยบายรวมศูนย์พุทธศาสนาเข้าสู่ราชสำนัก และยกฐานะพระฝางจากท้องถิ่นสู่ระดับชาติ

พระฝางจึงเป็นรหัสวัฒนธรรม ที่แสดงความเชื่อมโยงระหว่างท้องถิ่นกับส่วนกลาง ระหว่างพุทธศิลป์กับอำนาจรัฐ และระหว่างอดีตกับปัจจุบัน


แกลเลอรีรูปภาพ